‘Goddelijke kunst’ van Navid Kermani. Bijbelse taferelen door de ogen van grote meesters, het levert een verrassende en boeiende kijk op hun meesterwerken.

Posted By Frederic De Meyer

Ik begeef me op glad ijs, per slot van rekening ben ik geen kunsthistoricus, en is de komende bewering op geen enkele wetenschappelijk bewijs gestoeld, tenminste geen waar ik weet van heb, maar ik durf te beweren dat geen enkel onderwerp zo zijn stempel heeft gedrukt op de algehele ontwikkeling van de Kunst, ja met hoofdletter, als de Bijbel. Geen van de Groten der Kunstgeschiedenis heeft dit onderwerp, of een deel ervan, ongemoeid gelaten. Tenminste niet voor de opkomst van de romantici, die plots de mens centraal stelden.

Soit. De vraag stelt zich toch hoe zeer deze oude meesters, en hun omgang met de Bijbelse thema’s, de hedendaagse kunst nog beïnvloeden. Uit gesprekken met de kunstenaars die ik tot op heden heb mogen ontmoeten blijkt alleszins dat het respect, zelfs het ontzag voor deze kunstenaars nog steeds ontzettend groot is. Zelfs al lijkt het thema dat ze veelvuldig behandelden een beetje out of date. Of tenminste uit de mode.

Nochtans valt er zoveel meer te leren van de oude meesters, bovenop hoe ze technisch gesproken, elk op een eigen manier, de perfectie benaderden, zo niet bereikten. Met name de manier waarop ze het thema dat ze voor ogen hebben -een passage uit de Bijbel- behandelden. Hoeveel denkwerk, hoeveel nieuw bekomen inzichten, hoeveel uitdagende nieuwe interpretaties van het onderwerp heeft het opgeleverd. Hoeveel hebben ze wel bijgedragen aan de algehele wetenschap over de Christelijke geschiedenis?

Voor wie zich deze vragen stelt, en algemeen in kunstgeschiedenis is geïnteresseerd, vormt het boek ‘Goddelijke kunst’ van Navid Kermani onmisbare lectuur. Zijn lezing van de Bijbelse taferelen die meesters als Carravagio (veelvuldig trouwens), Dürer, Bosch of Rembrandt als thema verkozen, biedt niet alleen een verfrissende kijk op hoe kunstenaars hun thema aanvangen maar tevens, niet onlogisch gezien zijn achtergrond als hoogleraar oriëntalistiek, maar juist daarom des te interessanter gezien hij als moslim een neutrale, zij het bijzonder respectvolle en liefdevolle kijk heeft op het Christendom. Gaandeweg doorheen het boek leer je dus niet enkel bij over de kunstwerken op zich, maar verkrijg je ook een andere, neutralere kijk op bepaalde passages van de Bijbel die voor nagenoeg iedereen in het Christendom, al dan niet gelovig, tot het collectieve geheugen zijn gaan behoren.

Het moet overigens gezegd, vaak is de interpretatie van de kunstenaar van een specifieke passage uit de Bijbel bijzonder verrassend. Soms overduidelijk verkeerd, soms helemaal vernieuwend en gedurfd. Kermani doet er vaak nog een schep bovenop, door de bedoeling van de kunstenaar, of tenminste diens finale werk, te herinterpreteren in het licht van de interpretatie van de kunstenaar.

Interessante en unieke inzichten dus, in menig opzicht. Een absolute aanrader.