Velen van ons geloven dat onze hersenen de bron vormen van onze menselijke ervaring. We denken dat ze ons lichaam al dan niet automatisch aansturen en corrigeren, dat ze autonoom gedachten kunnen genereren en kennis van de omgeving kunnen vergaren. Met andere woorden, we beschouwen ze als het hoogste goed. In haar geweldige boek, getiteld “Waar was ik toen ik er niet was”, toont de Nederlandse filosofe Monica Meijsing echter aan dat deze aanname onjuist is. Volgens haar zou ons brein niet geëvolueerd zijn en op de manier kunnen functioneren zoals we nu begrijpen, zonder het lichaam dat het voortdurend van informatie voorziet. Het lichaam, zowel de interne beleving als de ontvanger van externe prikkels, ligt aan de basis van onze gedachten en daarmee onze perceptie van menselijkheid. Een brein in een pot zou niet in staat zijn tot het vormen van enige zinvolle gedachte, laat staan enig vorm van (zelf)bewustzijn. Het zou in feite niets hebben om over na te denken.
Ons lichaam zendt voortdurend signalen naar onze hersenen, in de hoop dat deze signalen ontvangt en omzet in beslissingen. Automatische processen werken vaak goed, maar wanneer ons bewustzijn – dat onze ratio herbergt – de controle wil overnemen, gaat dit vreemd genoeg vaak mis. In zijn arrogantie denkt ons bewustzijn vaak dat alles wel meevalt, zolang het maar kan blijven functioneren, en dat het lichaam simpelweg moet gehoorzamen. Dit blijft doorgaan totdat het lichaam er genoeg van krijgt en serieuze waarschuwingssignalen begint af te geven. Dit is natuurlijk een enigszins vereenvoudigd beeld en in werkelijkheid is er geen duidelijke scheiding tussen lichaam en geest. Toch lijkt dit patroon in grote lijnen plaats te vinden.
“Mijn lichaam staat niet meer in dienst van mij, maar ik sta in dienst van mijn lichaam”, schrijft de Nederlandse fotografe Britt Roelse, nadat ze lange tijd heeft geleden onder de ernstige gevolgen van Long Covid, waarin haar lichaam haar volledig in de steek liet. Voor haar was dit zeker een wake-up call. “Covid-19 heeft letterlijk mijn lichaam gestopt met functioneren binnen het systeem waarin ik mezelf had geconditioneerd.”
Ze heeft een serie kunstwerken gemaakt op basis van haar ervaringen. Elk werk draait om een vitaal orgaan, omgeven door de aura ervan. Ze combineert haar persoonlijke belevenissen met kennis uit de holistische benadering van de Chinese geneeskunde. “De organen krijgen een symbolische betekenis: de nieren vertegenwoordigen levensenergie en worden omringd door bloemen en insecten; het hart staat voor licht en vuur (kan ook in vuur en vlam staan); de longen symboliseren verdriet en worden omgeven door water en beweging,” aldus Britt. “Tijdens mijn periode van Long Covid heb ik veel water gedronken wanneer ik kortademig was en verlangde ik naar koude douches om het zuurstoftekort te compenseren.”
Kunstenaars zijn niet de enigen die de gevolgen dragen van het doorbreken van de verbinding tussen lichaam en geest, maar ze hebben wel een unieke manier om dit duidelijk te maken aan anderen, al is het maar door de impact die dit inzicht heeft op hun werk. Britt probeerde deze verandering alleszins op een duidelijke en voor ieder sprekende manier vast te leggen.
De zes foto’s uit haar reeks Being – a journey within zal in oktober 2023 worden voorgesteld op de Dutch Design Week in Eindhoven.
© Britt Roelse, Heart on Fire
Ontdek meer over het werk van Britt via: www.brittroelse.com of www.ddw.nl
