Babs Decruyenaere wordt weleens ‘een moderne jager-verzamelaar’ genoemd. Ze raapt stenen en takken op tijdens lange strandwandelingen om er daarna, in de rust van haar atelier, installaties en fotomontages mee te maken. “Via mijn kunst kan ik mijn eigen wereld creëren, een klein paradijs om me in terug te trekken.”
Babs is net terug van een verblijf in kunstenaarsresidentie Arteventura in Andalusië wanneer ik haar bezoek in Antwerpen. Het was de eerste keer dat ze op residentie ging en dan nog te midden van de bossen, een plek die niet haar vertrouwde werkomgeving is. “Het was afwachten wat dat zou geven, want ik hou vooral van strakke, afgeronde materialen en de grillige, gekromde bomen waren iets helemaal anders”, vertelt ze. “Bovendien weet ik dat er spontaan ideeën naar boven drijven in mijn atelier, maar zou dat ook lukken op een andere plek?”
Alle eerste keren zijn spannend, maar ze liet zich niet afschrikken. Met haar camera om de hals trok ze de bossen in om te wandelen. Onderweg viel haar oog op de eucalyptusbomen, waarvan de schors loskomt en als een licht, gekruld materiaal op zichzelf staat. Ze laadde haar rugzak ermee vol. Ook hompen rode aarde mochten mee naar de studio, waar ze als kleurstof dienden om strakke, grafische kleurvlakken mee te tekenen.
Zelfs op kronkelpaden tussen de bomen slaagt Babs er dus in om eenvoudige, ronde vormen te vinden. “Het deed me beseffen dat de inspiratie altijd wel komt”, zegt ze. En misschien ook dat een andere locatie iets is zoals een zijweg van het pad dat ze bewandelt, zonder dat ze van richting moet veranderen. Dat merkte ze des te goed tijdens corona, toen ze plots niet meer naar de Franse kust kon trekken om materialen te verzamelen. “Het is interessant hoe je binnen de beperkingen toch een weg vindt om je uit te drukken. Zo kwam ik een Scheldebocht in Kruibeke tegen, waar met laag water bouwmateriaal aanspoelt.” Ze wijst naar enkele bakstenen op tafel. “Eerst liet ik die liggen omdat ik ze, als niet-natuurlijke stenen, waardeloos vond, maar na een tijd zag ik ook de schoonheid daarvan. Zo hard verschillen ze niet van natuurlijke keien: de stroming van het water heeft die hoekige stenen bewerkt tot amorfe vormen.”
Strandjutten
Zo doen er zich soms onverwachte situaties voor, waardoor Babs’ werk een andere wending krijgt. Niet alleen omdat er nieuwe materialen op haar pad komen, maar ook in de manieren waarop ze die verwerkt, van installaties, mobiles en tekeningen tot foto’s en fotogrammen. Toch is er zelfs doorheen die veelheid een rode draad te trekken, alsof het verschillende uitdrukkingen zijn van haar eigen taal. Als je haar website bekijkt, komen de minimalistische vormen, en de vergeelde en zwart-wittinten altijd terug. En dan zijn er nog de wandelingen, die aan de basis liggen van al haar werk.
Die wandel- en verzameldrang zit er al van kleins af in. Als kind verbleef Babs regelmatig in het zeepreventorium voor haar astma. Ook de familiereizen gingen steevast naar de kust voor de gezonde lucht en het helende, zilte zeewater. “Zelf herinner ik me niet zo veel, maar mijn mama vertelde dat mijn jaszakken altijd vol zaten met strandvondsten. Blijkbaar had ik toen al oog daarvoor.”
Nog steeds gaat ze het liefst naar de zee om te verzamelen. “Daar zijn de stenen mooier gepolijst en afgerond.” Voor alle duidelijkheid: ze heeft het over de Franse kust. “De Belgische kust stelt niet voor”, grijnst ze. “In Frankrijk valt er wel veel te rapen, zeker in de winter wanneer de stranden niet opgeruimd worden. Dan rij ik voor een weekendje naar Cap Griz Nez, slaap op een matras in mijn auto en wandel uren langs de zee.” Als je Babs tegenkomt tijdens zo’n wandeling, kun je haar beter niet aanspreken. Ze is dan helemaal afgesloten, alleen met zichzelf, de stenen en het water. “Mijn vrienden weten ondertussen dat ze niet mee mogen. (lacht) Die wandelingen zijn een moment voor mezelf. En sowieso ben ik niet echt een sociaal type. De stenen zijn mijn gezelschap: ik raak ze aan, praat ertegen en word er constant door omgeven.”
Dat klopt, niet alleen haar atelier, maar haar hele woning ligt vol met hoopjes stenen. Een huis begroeid met planten en gevuld met stenen: het helpt om als natuurmens in de stad te overleven. “Ooit verhuis ik naar de zee, dat staat vast. Maar tot dan gebruik ik mijn kunst om een eigen wereld te creëren, een klein paradijsje om me in terug te trekken.”
(courtesy Babs Decruyenaere)
Thuiskomst
Zijn er criteria voor wat ze opraapt en laat liggen? “Nee, dat gebeurt intuïtief. Ik heb wel een tijdje de norm gehanteerd dat ik alleen mocht meenemen wat in mijn hand paste, maar zoals je ziet, liggen hier ook grotere exemplaren.” In het rek staan enkele robuuste blokken, om nog te zwijgen van de lange takken die in bundels aan het plafond van haar atelier hangen. Dat atelier is verbazend goed geordend. Overal liggen en hangen stenen in groepjes en in de kasten staan rijen schetsboeken vol foto’s en plaksels. Trots toont Babs ook haar verzameling sigarendoosjes, waarin ze kleine stenen gesorteerd heeft. Op de deur hangen foto’s van de inhoud van die 165 dozen, zodat ze niet lukraak op zoek moet gaan naar bepaalde stenen.
Al gebeurt dat zoeken niet zo veel. Net zo spontaan als Babs stenen mee naar huis neemt, gaat ze ermee aan de slag. “Ik sta vroeg op, zet een muziekje op, maak koffie en kruip in mijn atelier. Dan blader ik door mijn schetsboeken, laat de stenen door mijn handen gaan en zie verbanden terwijl ik bezig ben.” Soms weet ze meteen wat ze wat met een steen kan doen als ze terugkomt na een wandeling, soms ligt iets maanden te wachten alvorens ze het gebruikt. Die inspiratie komt vaak door stom toeval. “Je legt iets neer of combineert enkele objecten en er gebeurt iets magisch. Zo herinner ik me dat er een rechthoekige steen uit Lanzarote op tafel lag, die een mooie schaduw liet vallen. Die heb ik gefotografeerd terwijl ik hem ronddraaide waardoor de schaduw van vorm veranderde. Ook mijn fotogrammen ontstonden bij toeval, toen ik een steen op fotopapier legde en zag dat het een tof resultaat gaf.”
(courtesy Babs Decruyenaere)
Trouw blijven
Babs maakt haar werk op gevoel en in de eerste plaats voor zichzelf. Dat heeft ze altijd zo gedaan en zal ze blijven doen. Tijdens haar opleiding Grafische Vormgeving was ze al een buitenbeentje tussen de webdesigners met haar voorliefde voor het analoge. “Ik studeerde af met een groot plakboek vol onderzoek over de camera obscura. De meningen van de jury waren heel tegenstrijdig, maar liever zo dan dat het werk geen indruk nalaat.” Dat ze na haar studies lang onder de radar van de kunstwereld bleef, gaf haar verder de kans om vrij te zoeken wat ze wilde doen, een zoektocht die haar van de camera obscura tot bij de stenen leidde. “Soms zie ik dat jonge kunstenaars de hemel in geprezen worden met één werk, maar dat schept zo’n hoge verwachtingen dat het moeilijk is om daarna nog te durven afwijken. Ik ben blij dat ik die druk niet ervaren heb. Ik word niet graag in een hokje geduwd. Doordat ik mijn tijd heb kunnen nemen, kan ik nu zeggen dat ik honderd procent achter mijn werk sta.”
Toch blijft het zoeken, zelfs met de erkenning die ze ondertussen krijgt van kunstliefhebbers en haar galerij, Valerie Traan. Zo vond ze het in het begin moeilijk om afstand te doen van haar creaties. “Geen twee stenen zijn dezelfde, wat betekent dat er van mijn installaties ook maar één exemplaar is. Dan was het wel lastig om die te zien vertrekken”, vertelt ze. “Ondertussen ben ik dat al meer gewend. Het stelt me ook gerust dat de mensen die mijn werk kopen het echt koesteren. Soms krijg ik zelfs berichtjes dat mijn werk troost biedt. Zelf ga ik altijd op zoek naar schoonheid als ik me slecht voel. Ik vind het fantastisch dat ik dat ook kan betekenen voor anderen.”
(courtesy Babs Decruyenaere)
cover beeld: Joke De Wilde
Dit artikel verscheen eerder reeds in TheArtCouch magazine #10, samen met meer dan 20 Belgische kunstenaars. Ontdek het hier, en bestel de nog ontbrekende nummers aan een uitzonderlijke prijs!
- In de kijker: Babs Decruyenaere bouwt een wereld op gevoel - februari 11, 2023
