De sprong naar een onmogelijke vrijheid… ‘Il salto II’ van Piet Peere, tot 10 september in Kortrijk

Posted By Frederic De Meyer

“Il faut s’imaginer Sisyphe heureux”, schreef Albert Camus. Het is een van die uitspraken uit de filosofie die, bij mij toch, lang blijft nazinderen, al was het maar omdat het met het voortglijden van de leeftijd steeds nieuwe betekenissen verkrijgt.

De absurde betrachting van de mens om zijn leven betekenis te geven. Ijdel zelfs. De conclusie van Camus straalt, naast kwetsbaarheid, niettemin trots en ontroering uit, als zou de futiliteit van het mensenbestaan hem juist intrinsieke schoonheid en glans bieden. Het zijn van die contradicties die enkel in een kunstwerk kunnen worden opgelost.

Een kunstwerk waar uitleg bij nodig is, is bij voorbaat gedoemd te mislukken. Voor zijn vorige reeks haalde Piet Peere inspiratie in de klassieke mythologie. Het ging hem niet om het thema op zich, deze gold slechts als alibi, maar hij zag zich genoodzaakt de bezoekers aan het Groot Seminarie in Brugge, waar hij de reeks voor het eerst toonde, uitleg te verschaffen over deze bovenlaag van de werken. Daarom tracht hij nu meer en meer het narratieve weg te schrapen, de context irrelevant te maken en tot een staat te dwingen waarin niets expliciet wordt verteld, maar die daarom juist meer omvat.

Het vertaalt een onweerstaanbare drang naar een onmogelijke vrijheid, die verder van je af geraakt naarmate je het wil bekomen. Misschien helpt enkel het scheppen van een beeld dat deze vrijheid inhoudt en van waaruit het is ontstaan in het benaderen ervan. Je bereikt het nooit, hoe hard je ook probeert, maar daar ligt juist de zin ervan. Zoiets. Het blijft potentieel, net zoals de rotsblok van Sisyphus het potentieel heeft om op de berg een evenwicht te vinden, ook al bereikt het dit evenwicht nooit. De zin ligt in het streven.

Deze ambiguïteit zit diep in de vezels van het werk van Piet. Expressief en figuratief, voor wie blijft steken in de bovenlaag. De onderlaag is niettemin abstract. De lijn: meer een Platonisch idee dan een gedefinieerde werkelijkheid, maar daarom niet minder reëel. In de onderlaag krioelt het van intuïtieve schetsen en krabbels, mogelijke vormen uit het onderbewuste waarvan enkelen doordringen tot het aandachtsveld van de kunstenaar. Op dit raakvlak situeerde C.G. Jung het kunstwerk als autonoom orgaan, pas dan rukt het zich los van de scheppingsdaad om als symbool te kunnen dienen.

Een kunstenaar werkt noodgedwongen binnen grenzen van materiaal en ruimte, maar daarbinnen kunnen onvermoede vrijheden worden verworven. Zich loswrikken uit de vormelijkheid, binnenin de vorm, thema’s ontginnen zonder onderwerp. Paradoxen oplossen in een kunstwerk. Enkel geesten op weg naar vrijheid kunnen deze berg trotseren. Het is niet noodzakelijk een zinvolle opdracht, niettemin is het een noodzakelijke…