Kunst maken heeft soms veel weg van een film regisseren. Je bereidt je voor, plant alles tot in de details in. Je bepaalt het scenario, waarbij je rekening houdt met mogelijke toevalligheden die het vastgelegde pad eventjes doen verlaten. Je doet er alles aan om, eenmaal het echte werk begint, alles zo vlot mogelijk te doen verlopen. Geen tijd te verliezen, ieder weet wat hem te doen staat. Het lijkt een trechter, waarbij alle voorbereidende handelingen samengeperst worden in het ogenblik waarop de actie aanvangt. Waar schepping plaats vindt.
Is het toeval dat Klaus Verscheure, naast kunstenaar, ook regisseur is?
De aanloop naar zijn kunstwerken vertoont gelijkenissen met de regie van zijn reportage of een televisiereeks. Research en voorbereiding is alles. Wanneer de actie aanbreekt moet je in zekere zin loslaten. De zaken hun beloop laten. Alle zorgvuldige planning ten spijt: ruimte laten voor interpretatie. Voor toeval ook.
De voorbereidingen maken niettemin geheel deel uit van het kunstwerk, dat hij in een samengebald moment van uitspatting voltooit, als vanuit een explosie van opgekropte gevoelens. De uren research over een bepaalde misdaad, zoekend naar de ideale dader of slachtoffer, naar de ideale crime scene voor zijn werk, liggen in de verf vervat.
Het centrale thema in zijn werk kan makkelijk verkeerd worden geïnterpreteerd. Achter zijn onaflatende jacht naar moordverhalen en misdaden zou je al te makkelijk een morbide geest kunnen vermoeden, misschien zèlf gevuld met duistere intenties. Maar, zoals steeds bij kunstenaars, there’s more than meets the eye.
Neem zijn reeks portretten, door hun omvang alleen al nagenoeg bedreigend, waarin zowel slachtoffers als daders worden afgebeeld. Zo je er van uit zou gaan dat een misdadiger door gelaatstrekken kan worden herkend, blijf je bij deze portretten verward achter. Daders kunnen er soms verraderlijk onschuldig uit zien, slachtoffers vaak moordlustig. De dader van een onbetekenend verkeersdelict bekijk je al te makkelijk als was hij de grootste massamoordenaar uit de geschiedenis. Je zal het zonder begeleiding van de kunstenaar overigens nooit ontdekken, wie de daders zijn en wie de slachtoffers, want dat is helemaal het punt niet.
Wat het punt wel is komt misschien het beste tot uiting in de nieuwste werken van Klaus, waarin hij de huizen schildert waar een misdaad plaats vond. Je zal er geen aanwijzingen vinden van de misdaad, noch er enige spoor van dreiging in herkennen. Dat komt omdat de kunstenaar, ondanks zijn kennis van hetgeen er zich in heeft afgespeeld, poogt om de huizen af te beelden in de fractie van een seconde net voor de misdaad heeft plaatsgehad.
Als wou hij de woningen in eer herstellen, ze een staat van schuldloosheid teruggeven. Niet enkel het huis, maar ook de misdadiger, die op het ogenblik net voor de daad nog duizenden opties heeft, ook deze om niet tot de onomkeerbare daad over te gaan. Als wou de kunstenaar vooralsnog de fatale daad teniet doen, de klok terugdraaien. De misdaad, en dus tevens de schuld, wegwassen.
Door zijn kennis van de komende gebeurtenissen zit de misdaad niettemin in het tafereel vervat. Het huis bevindt zich hierdoor in een soort quantumstaat van tegelijk zijn en niet-zijn, tegelijk een huis waar zich niets heeft voorgedaan, waar het zachte leven als vanouds in blijft vloeien, als het huis waarin de misdaad voorgoed vervat ligt, waarin de tijd is blijven stilstaan. Tegelijk licht en schaduw. Schuld en onschuld. Een staat die Klaus een onpeilbare stilte noemt.
Een onwetende kijker die voor het eerst een blik werpen op de werken van Klaus, zou er makkelijk duistere motieven achter zien. Maar voor Klaus gaat het lang niet om het soms impliciete geweld in de werken. Hij streeft naar schoonheid. Die vindt je vaak op onvermoede plekken.
De tentoonstelling ‘Black is a colour’ met werk van Klaus Verscheure is op afspraak te bezichtigen bij Kusseneers Gallery. Klik hier voor alle info.
juli 12, 2019
Blij de kunstenaar te leren kennen, voor mij is hij een ontdekking.