Het is al enkele jaren de expliciete bedoeling van ‘traditionele’ musea om hedendaagse kunstenaars te combineren met hun collectie van klassieke en moderne meesters, om ze ‘in dialoog te laten gaan’, zoals dit tegenwoordig zo modieus maar verkeerdelijk klinkt. Verkeerdelijk? Toch wel, een dialoog gaat veelal -zij het steeds minder- in twee richtingen. In dit opzet hebben de oude meesters geen recht op wederwoord, laat staan dat ze een mening zouden kunnen formuleren op het jong geweld dat naast hun pronkstukken wordt geplaatst.
De dialoog bestaat vermoedelijk vooral in het hoofd van de curator, die hiermee wil duiden op een al dan niet bestaande associatie tussen kunstenaars. Dit kan verfrissend werken en werken van zowel oude als nieuwe kustenaars in een fris daglicht plaatsen, dialoog of niet. Het laat ook ruimte om de inspiratiebronnen van de hedendaagse kunstenaars te achterhalen. Hoe creatief kunstenaars vaak worden aanschouwd, de goede plaatsen zich steeds op een of andere manier binnen een bepaalde kunsthistorische traditie, of zijn zich toch bewust van het bestaan ervan.
In de expo What’s the Story? II komt zo een groots werk van Rinus Van de Velde bij het werk van Constant Permeke, De man met de vest, te hangen. Het werk van Rinus refereert naar een script van Jules Romain, terwijl het werk van Permeke in alle eenvoud naar het thema zelf refereert. Naar een verband tussen beide, of de reden waarom ze samen hangen, is het zoeken. “Het zijn de toeschouwers die hier de hoofdrol spelen,” schrijven de curatoren. “Aan hen om het plot te ontrafelen.” Een toeschouwer mag wel af en toe uitgedaagd worden uiteraard, maar wat mij betreft doe ik dit liever wanneer ik ervan kan uitgaan dat er ook een bedoeling achter steekt.
Dan maar het woord laten aan Rinus zelf, die in de korte reportage hieronder alvast zijn waardering uit voor het baanbrekende werk van Permeke, wat inderdaad een interessante link legt tussen beide, al is er van een dialoog verder nog steeds geen sprake. Maar vermoedelijk laat ik mijn rationele hersenkwab hier te veel aan het woord.
Kunst werkt hoofdzakelijk vanuit het vermogen om nieuwe associaties te leggen. Het is vaak wat kunstenaars ‘origineel’ maakt, en tentoonstellingen ‘confronterend’ of tenminste ‘verrassend’. Het verklaart de ‘spanning’ in en de ‘autonomie’ van een kunstwerk. Om het even welk woordje je gebruikt, het biedt in deze zin vaak een uitnodiging om in ‘dialoog’ te treden met conflicterende stellingen, zij het, als kijker, eerst en vooral met jezelf. In een wereld die steeds meer verglijdt in zekerheden, biedt het alvast een welgekomen inzicht te weten dat er nog ruimte is voor twijfel en verrassing.
De expo What’s the Story? II loopt nog tot 9 februari in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA). Met hedendaagse kunstenaars als Kati Heck, Anne-Mie Van Kerckhoven en Rinus Van de Velde in ‘dialoog’ met de vaste collectie. Klik hier voor alle info.
