“If there’s been a way to build it, There’ll be a way to destroy it, Things are not all that out of control.” Zo heet nieuwe expo van de Amerikaanse kunstenaar Umar Rashid bij Almine Rech in Brussel. Het klinkt als een statement, deels wanhopig, deels hoopgevend. Een duidelijke aanwijzing voor het complexe narratief van deze intrigerende Afro-futurist.
In zijn nieuwe tentoonstelling presenteert Umar Rashid, alias Frohawk Two Feathers,een verhaal over overlevende revolutionaire leiders in Frengeland, dat een alternatieve wereld vertegenwoordigt waarin Frankrijk en Engeland één zijn geworden. In het jaar 1799 volgen we drie voormalige revolutionairen die medeconsuls worden voor de Frengelse Republiek: Lucien, een bevlogen redenaar met een neiging naar geweld; Charles, een bekwame militaire commandant met weinig charisma; en kapitein Tarek, een Turkse Griek met aversie tegen zowel het Heilige Romeinse Rijk als de Mammelukken. Het is slechts een héél korte samenvatting van de ingebeelde geschiedenis die zijn oeuvre kenmerkt.
Rashid herschept de geschiedenis, al gebruikt hij hiervoor historische gebeurtenissen. Met dit proces levert hij kritiek op de herhaling ervan. Dit is niet geheel vrijblijvend, zo te zien. Impliciet gebruikt Rashid het onderzoek van Rudyard J. Alcocer in zijn boek Time Travel in the Latin American and Caribbean Imagination: Re-reading History, waarin de schrijver de mogelijkheid beschrijft dat literaire tijdreizen als instrument de huidige wereld daadwerkelijk kan veranderen. Alcocer redeneert dat in sommige gevallen “de enige mogelijke remedie voor historisch diepgewortelde maatschappelijke kwalen lijkt te schuilen in het fictieve mechanisme van tijdreizen.” Een intrigerend idee, dat ook op andere domeinen van toepassing blijkt: de narratieve functie van de menselijke hersenen zorgt ervoor dat het fictieve verhaal op de duur, wanneer het door voldoende mensen wordt geloofd, ook bewerkstelligt wordt.
Professor narratieve theorie Elana Gomel vat het goed samen wanneer ze stelt dat “tijdreizen de keuzevrijheid mogelijk maakt, in de vorm van het vermogen om te kiezen tussen meerdere alternatieven”. Op exact dezelfde manier biedt Umar Rashid de toeschouwer deze keuzevrijheid nu, in het hyper-heden.
Complex misschien, maar zeker het ontdekken waard.
Het loont sowieso de moeite om de man zelf te horen spreken over zijn werk. In dit interview met Steven Wong, gemaakt in het atelier van Rashid, vertelt hij uitvoerig op de achtergrond ervan, hoe hij tot zijn complexe verhalen komt, en welke betekenis hij eraan verleent. Geniet even mee:
Umar Rashid If there’s been a way to build it, There’ll be a way to destroy it, Things are not all that out of control. L’époque Totalitaire part one loopt nog tot 13 januari bij Almine Rech in Brussel. Klik hier voor alle info.
