Relativiteit als uitgangspunt, de Griekse kunstenares Serolod biedt de subtiele interpretatie van de werkelijkheid

Posted By Frederic De Meyer

Wanneer een kunstenaar beweert om geïnspireerd te zijn door de relativiteitstheorie gaan er automatisch allerlei waarschuwingssignalen in mijn hersenen branden. Hoe geef je gestalte aan het in essentie vormloze? Is het geen absurde betrachting om de intrinsieke verwevenheid van alles ‘wat is’ trachten te verwoorden of uit te beelden? Is de werkelijkheid, bekeken vanuit een relativistische – of eerder kwantumfysische – bril niet louter wat Patrick Chatelion Counet een ‘linguïstische grootheid’ noemt, een conventioneel idee? Hoe gaat een kunstenaar om met deze kwellende vaststellingen?

Serolod, pseudoniem van de Griekse kunstenaar Dolores Mavridou, kiest ervoor om die vragen niet te omzeilen maar ze tot de kern van haar werk te maken. In haar artist statement spreekt ze over haar fascinatie voor “de oneindige verbinding tussen alles – van het meest verre sterrenstelsel tot het ondeelbare atoom”, en over haar verlangen om via schilderkunst een “transcendente realiteit” te benaderen. Geen metafysisch verlangen, maar een concrete praktijk: het digitale beeld, ontstaan via fotobewerkingssoftware, vormt het uitgangspunt voor een proces waarin het tastbare en het ongrijpbare elkaar raken. Ze kiest bewust voor olieverf, omdat dit medium haar, zoals ze zegt, “de vrijheid van technische expressie geeft die past bij haar verwerkingsproces”. Elke verflaag is een gecontroleerde ingreep, een beslissing tegen de willekeur van het toeval – en tegelijk een poging om het onzegbare toch vorm te geven.

Het resultaat is vreemd genoeg herkenbaar, terwijl de theorie die als grondslag van de beschrijving van de werkelijkheid notoir hermetisch en abstract is. Je zou verwachten dat ze in volledige abstractie vervalt, maar dit zou misschien juist de werkelijkheid geweld aandoen. Ze vertrekt juist van vertrouwde beelden om daarin de relativistische kern ervan te benadrukken: het feit dat in deze representatie de waarschijnlijkheden -de golf- komt te vervallen, hoewel het nog steeds de intrinsieke onzekerheid in zich draagt.

Misschien is dat haar meest radicale voorstel, daar waar haar praktijk de relativiteitstheorie benadert: dat het maken van kunst geen representatie is van de bestaande wereld, maar een vorm van wereldvorming op zich. Elk werk van Serolod is een tijdelijke fixatie van iets dat zich normaal gesproken onttrekt aan ons blikveld. Geen illustratie van Einsteins theorie, maar een reactie erop of eerder: een incarnatie ervan. Geen esthetisch spel met relativiteit, maar een beeldend antwoord op de onderliggende structuur van ruimte en tijd.