Schrijven over kunst helpt kunstenaars vooruit – een gesprek met kunstschrijver Kathleen Ramboer

Een bezige bij, dat is het minste wat je kan zeggen van Kathleen Ramboer. Menig kunstenaar en galerist heeft haar al te woord mogen staan. Ze combineert woorden en foto’s in een inmiddels eigen frisse, kleurrijke stijl voor de interviews en een iets weemoediger kleurenpalet voor haar eigen kunstwerken. Grondig en goed voorbereid komt ze aan de start van dit interview. Als geen ander weet ze dat vragen er niet zijn om uit de weg te gaan, maar in de antwoorden vallen stiltes omdat ze met de haar typerende minzaamheid alle nuances wil verwoorden.

(TAC) Hoe past kunstcriticus binnen de rest van je activiteiten, want je bent ook heel actief als fotograaf en mixed media kunstenaar?

Om te beginnen vind ik kunstcriticus een zwaar beladen woord. Ik schrijf gewoon over kunst. Ik heb geen specifieke opleiding, geen master kunstwetenschappen ofzo en ik doe het ook niet om den brode. Ik doe het wel heel graag, al komt dat nu wat meer op de laatste plaats. Ik maak bewust tijd voor mijn eigen kunst, het maken en bewerken en foto’s, deelnemen aan tentoonstellingen. De afwisseling vind ik prettig, maar soms is het wel even puzzelen, en heb ik het gevoel tijd tekort te komen.

(TAC) Hoe is het schrijven met je kunst verbonden?

Zelf zie ik het schrijven over kunst eerder losstaan van mijn kunstenaarschap, maar ongetwijfeld is er een wisselwerking. Ik kom op een bevoorrechte manier in contact met heel wat kunstenaars. Mijn interesse als kunstenaar voor technieken en materialen zorgt ervoor dat ik anders kijk. En indirect zal dat dus wel een effect hebben op mijn kunst.

(TAC) Wat is je drijfveer om te schrijven over kunst?

Ik vind het belangrijk om kunstenaars te steunen door over hun werk te schrijven. Er wordt zoveel boeiende kunst gemaakt, maar veelal zijn de kunstenaars nog niet gekend en is het voor hen ook niet zo evident om zichtbaarheid te krijgen. Dat is de reden waarom ik heel sterk geloof in een platform als Kunstpoort.com. Ik ben er ook eerder toevallig ingerold. Aanvankelijk schreef ik korte verslagen en aankondigingen over amateurkunsten, toneel, muziek. Maar geleidelijk aan werden teksten persoonlijker en begon ik ook interviews te doen, wat me enorm beviel. Plots werd ik gevraagd door kunstenaars en organisatoren en voelde ik dat ik zinvol werk deed. Dat geeft me energie om ermee verder te doen.

(TAC) Hoe kies je de expo’s en kunstenaars waarover je schrijft en hoe pak je dat aan?

Tegenwoordig kiezen zij mezelf (lacht). Ik krijg veel vragen in de aanloop van tentoonstellingen. Als ik het interessant vind en het past in mijn agenda, dan ga ik daar graag op in. Als dan ook blijkt dat het sympathieke mensen zijn die nog iets te vertellen hebben, dan is dat mooi meegenomen.

Ik zal wel nooit zeggen: je werk is goed of slecht. Ik vel geen oordeel, maar probeer de kunstenaar en het werk te plaatsen in een bepaalde context. Maar dan wel op een laagdrempelige manier. Ik wil toegankelijke teksten schrijven, met oog voor wat de kijker kan interesseren. Ik zoek daarbij ook altijd naar positieve elementen. Neemt niet weg dat ik daarbij niet bang ben ook mijn persoonlijke mening mee te delen. Het is altijd spannend om achteraf de reactie van de kunstenaars te horen, maar meestal volgt wel appreciatie.

Hoe zie je de rol van de kunstcriticus? Collega Johan De Bruyne liet zich recent ontvallen dat hij tot de laatste der mohikanen behoorde, waarop jij antwoordde: ‘Er zijn nog een aantal jonge critici die de pen met zwier hanteren, gelukkig maar’. Is dat zo?

Er is zeker nog nood aan kunstkritiek. Hoe diverser de standpunten en hoe meer mensen erover schrijven, hoe beter voor de kunstenaar. Ook via het onderwijs wordt dat meegegeven. Aan laatstejaars studenten wordt aangeraden om iemand te zoeken om over hun werk te schrijven. Zo zijn er ook al verschillende jonge kunstenaars bij mij terecht gekomen.

Het is wel zo dat heel wat mensen die ook schrijven, bijvoorbeeld op blogs of op Facebook, daarnaast ook de rol opnemen van curator en/of kunstenaar. Van kunstkritiek op zich kan je niet leven. Ik heb er geen probleem mee zolang dat niet bedoeld is om enkel je eigen bekendheid te vergroten. Het is een valabele manier om kunstenaars vooruit te helpen.

(TAC) Iedereen kan zich toch goed informeren via het internet?

Het internet in het algemeen kan niet tippen aan een goed geschreven tekst, die zowel naar de visie van de kunstenaar peilt, als het werk op een boeiende manier weet te beschrijven. Zeker niet als het dan ook nog eens een plezier is om te lezen. Voor mij moet het wel niet te elitair zijn. Soms is het schrijven om te schrijven en is de kunstenaar of het kunstwerk maar een flauw excuus. Ik ben ervan overtuigd dat mensen interesse hebben om de kunstenaar achter het werk te leren kennen, niet enkel de artistieke aspecten, maar ook zijn leefwereld. Dat neemt niet weg dat de verscheidenheid aan kanalen, van blogs tot en met gespecialiseerde tijdschriften als Glean en De Witte Raaf, nuttig zijn. In elk geval zien we bij Kunstpoort.com een toenemend aantal lezers. Mensen zoeken volgens mij gericht naar inspirerende informatie.

(TAC) Wat is je visie op het landschap van kunstenaars, galeries, pop-ups, beurzen?

Er zijn heel veel studenten en jonge kunstenaars. De kunstscholen zijn overbevolkt, er is geen plaats voor werkruimtes. En ik vraag me wel af of die allemaal een toekomst als kunstenaar hebben. Is de maatschappij daar vragende partij voor? Het gaat tegenwoordig niet meer alleen over talent, maar ook over geluk, lef, de juiste mensen op het juiste moment en op de juiste plaats. Dat neemt niet weg dat ik gecharmeerd blijf door de frisse ideeën en experimentele benaderingen in de hedendaagse kunstwereld. Daarnaast zijn er natuurlijk ook heel wat oudere mensen die een tweede adem vinden in de kunst. Op zich is daar helemaal niks mis mee, maar het is misschien wat laat om nog iets te bereiken, tenzij ze er alsnog echt voor gaan.

Wat de galeries en beurzen betreft vind ik dat hoe meer mogelijkheden kunstenaars krijgen, hoe beter voor hen. Werk maak je om gezien te worden. De interactie met de kijker is een essentieel onderdeel van het kunstenaarschap. Maar of de overvloed aan galeries en toonplekken duurzaam zal blijken te zijn, betwijfel ik. Het lijkt me een hele uitdaging om daar je broodwinning van te maken. Dat zal zich ongetwijfeld vanzelf zuiveren. De gevestigde waarden zullen wel blijven bestaan, maar ook daar zie ik toch een uitdaging om voldoende te vernieuwen. Als galeriehouder ben je geen mecenas, maar het moet een passie zijn en blijven. Vooral ook bij beurzen zie je dat het commercieel argument de bovenhand neemt, ten koste van de kunstenaars. Er zou wat meer selectie mogen zijn. Aan de andere kant wordt de sector geprikkeld door het enthousiasme van ludieke projecten en pop-ups. Het reflecteert de hedendaagse kunstbeleving.

(TAC) Doel je hiermee op de verwachtingen van de kunstliefhebbers?

Ja, kunst kijken is tegenwoordig ook entertainment en amusement. Musea krijgen pretparkallures. De mensen gaan een dagje uit, maar niet altijd voor de kunst op zich. Hierdoor bereik je natuurlijk een breder publiek. Hopelijk raken mensen daardoor wel meer geïnteresseerd in kunst. Maar soms gaat het wat te ver voor mij. Geef me maar verstillende kunst, liever dan van die interactieve toestanden waarbij je een bril op moet zetten.

(TAC) Tot slot een vraag die iedereen in de sector bezighoudt: is er nog interesse om kunst te kopen?

Ik hoor van verschillende mensen dat het verkopen van kunst er wel niet makkelijker op geworden is. Zelfs het klassieke verzamelen is aan het veranderen. In plaats van werken bij te houden vanuit een passie voor de kunst, worden werken gekocht en direct doorverkocht. Er zijn natuurlijk ook anderen. Mensen die zich graag omringen met kunst om ervan te genieten. Mensen die daar ook veel van hun spaarcenten in steken. Al is het soms moeilijk betaalbaar. Wat ik ook wel hoor is dat social media helpen om kunst toegankelijker maken. Mensen zien meer kunst op voorhand, de stap om een galerie binnen te stappen is veel kleiner geworden, net als de overweging om kunst te kopen. Zo zie je maar dat alles aan elkaar vasthangt.


Meer info over de projecten van Kathleen vind je op de website https://kathleenramboer.com/.


Author: Marc Mestdagh

Share This Post On

4 Comments

  1. Bedankt Anne-Marie!

    Post a Reply
    • Knap interview van Jou door Marc Mestdagh Kathleen!

      Post a Reply

Submit a Comment

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Pin It on Pinterest

Deel dit artikel op