We krijgen slechts sporadisch kunstenaars van over de taalgrens te zien in onze musea en galeries. Waar dit precies aan ligt is moeilijk precies te bepalen, al is er zeker een andere manier voor kunstenaars om ‘in de wereld’ te staan. Naar verluid is voor velen een precaire manier van leven onlosmakelijk verbonden aan het kunstenaarschap, het is vaak zelfs een premisse om zich kunstenaar te mogen noemen. Ze mogen dan wat meer ondersteuning genieten van traditionele instituten, maar voor de rest lijken ze hun neus op te halen bij alles wat naar commercieel succes neigt. De taalbarrière doet de rest.
Het is een vaststelling, geen oordeel. Het heeft alleszins als resultaat dat ze een volstrekte, compromisloze vrijheid claimen in hun creatieproces.
Enkel daarom al loont het de moeite om de expo “ elles “ bij Tale te exploreren. Curator Philippe Bream selecteerde voor de gelegenheid zes vrouwelijke kunstenaars uit Brussel en Luik. Er werd bewust niet naar een rode draad gezocht doorheen de werken -soms is dit een verademing- al is die er niettemin wel. De titel van de expo geeft het al enigszins aan: de zes affirmeren elk op hun eigen – feministische- manier hun vrouwelijkheid, maar latent ontvouwt zich volgens Tanja Leys nog een ander thema af: transformatie. Frappant hoeveel vrouwelijke kunstenaars langs beide kanten van de taalgrens hiermee bezig zijn, als zou het principe van nataliteit van Hannah Arendt zich langzamerhand in het collectieve onderbewuste van de vrouwelijke kunstenaars hebben genesteld.
Sophie Langohr biedt hier een treffend voorbeeld van, en meer bepaald haar reeks Two Faces, diptieken waarin ze foto’s van molychrome maagden uit het Luikse Museum Curtius naadloos digitaal nabootst aan de hand van modellen uit de reclamewereld. Hiermee biedt ze tegelijk een diepgaande kunsthistorische studie als een verfrissend maatschappijbeeld. Het werkt wat ontwrichtend, maar het werkt. Beide beelden lijken in elkaar over te gaan, hoe wezenlijk verschillend ze ook zijn. Zo ook met haar landschappen, foto’s van schilderijen van bekende en minder bekende schilders uit het verleden, die ze actualiseert door delen ervan in zekere zin weg te vagen: voegt ze iets toe of is er sprake van iconoclasme? Ze balanceert tussen beide, lijkt me, maar het effect wekt ook in deze reeks de nieuwsgierigheid.
De Braziliaanse Babi Avelino is dan van een heel andere orde. Aan de hand oude fotoalbums onderzoekt ze de spirituele en populaire tradities van haar geboorteland, waarbij ze niet aarzelt om de gezichten van -vrouwelijke- familie en helden uit haar vaderland te vervangen door haar eigen portret. Ook Babi actualiseert een historisch thema, onder meer om het feit dat ze de kleine altaartjes in haar schrijn maakte aan de hand van 3D-printers, maar ook thematisch, door de thema’s te interpreteren in het licht van haar huidige ‘zelfbeleving’. Grenzen vervagen, de overgang tussen het zelf en de geprojecteerde versie van jezelf vervaagt.
Charlotte Beaudry vormt misschien een buitenbeentje in de selectie. Door ons oog te vestigen op schijnbaar futiele maar sprekende details exploreert ze in sommige reeksen weliswaar het thema van objectivering van de vrouw, maar ze aarzelt niet om haar aandacht te vestigen op andere aspecten uit de anekdotiek van het visuele alledaagse, zoals huisnummers of sigarettenpeuken. Op deze expo is onder meer een reeks te zien van stukjes rozenstengels, uiterst gestileerd en losgerukt uit elke referentie of context, als wou ze de kleine details in ere herstellen, onze aandacht vestigen op het voor de hand liggende. In waar ons oog achteloos aan voorbijgaat schuilt vaak een andere werkelijkheid, een diepere vorm van kijken.
Het is misschien wat deze zes heel diverse kunstenaars bindt, deze open uitnodiging om nauwgezetter te kijken, om visueel te denken, zoals Arnheim het noemde. Natuurlijk, dit geldt voor elke vorm van kunst, maar de manier waarop deze uitnodiging vorm vat kan eindeloos variëren. Wat mij betreft bood deze expo me alleszins een aantal nieuwe richtingen, en visuele denkpaden.
foto’s: ©TheArtCouch
“ elles “ – 6 Waalse kunstenaars loopt to 26 mei bij TaLe Art Gallery in Vlierzele. Werk van: Carole Louis, Babi Avelino, Sophie Langohr, Charlotte Beaudry, Delphine Deguislage, Sylvie Macias Diaz. Curator: Philippe Braem. Klik hier voor alle info!
