Van een kunstwerk kan je stil worden, rustig, bewuster misschien. Het kan diepere, onvermoede emoties losweken, je aandacht houden, het lostrekken uit het getouwtrek van alle stimulansen die het hedendaagse leven je in overvloed aanbiedt. Wat geldt voor een enkel kunstwerk, geldt per definitie in een veelvoud ervan wanneer een hele tentoonstelling rond dit gegeven is opgesteld.
Dat was het uitgangspunt van Lien Craps, die voor het eerst de kans kreeg om een tentoonstelling te cureren in de galerij waar ze als assistent werkt, Geukens & De Vil. Ze kreeg carte blanche, al kon ze steeds terugvallen op de expertise en ervaring van beide galeriehouders. Het thema was snel gekozen. Lien hoefde slechts in haar eigen leefomgeving te ploegen, het drukke bestaan van de ‘moderne mensen’ om haar heen te aanschouwen, om te merken dat er iets hapert, dat er nood is aan een contrapunt voor het helse ritme dat ons in bedwang houdt. Wat beter dan kunst om ons dit aan te reiken?
Silence is so accurate
Kan stilte überhaupt accuraat zijn? Deze mysterieuze quote komt van, wie anders, Mark Rothko. Het verstand blijkt ontoereikend om deze notie te vatten. En waar het verstand niet helpt, helpt veelal het gevoel, het ruwe instinct, overheerst het wellicht, voor mensen die er voor open staan. Dit is een expo die je dan ook niet met je verstand mag bekijken, noch met de bagage aan beelden van kunstwerken die je in je onderbewuste reeds hebt opgeslaan. Het zou de beleving verhinderen. En hier draait het juist om: de visuele stilte beleven. Enkel dan kan je de juistheid van van de stilte ervaren.
Lien wijst me op het feit dat stilte ook verschillende vormen kan aannemen, wat vreemd kan klinken, stilte is stilte, niet? Niet echt. De compositie van de tentoonstelling in de vijf ruimtes van de galerij is daarom ook anders samengesteld. Bij het binnenkomen heerst een stilte die overweldigend overkomt. De blik wordt ingepalmd door het monumentale werk van Nika Neelova. Stilte staat er, onafwendbaar, theatraal. Jouw oog dwaalt dan naar het vergezellende werk van Pieter Vermeersch aan de rechterwand, sereen, als een uitnodiging om de ‘brute’ stilte van Neelova te temperen met een meer ingetogen stilte, verder aangevuld door het werk van Lucia Bru op de grond, een soort weerspiegeling van de patronen op het plafond van de ruimte, als wou het stellen dat stilte ook een connectie kan vormen, zaken en mensen kan verenigen.
De tweede en derde ruimte (en de bureau ernaast) bieden een andere vorm van stilte. Met iets meer donkere werken lijkt het of stilte ook verontrustend kan zijn, een duister en mysterieus kantje heeft. Het betonnen beeld van Benjamin Sabatier valt op, stilte lijkt er tegelijk vloeibaar en versteend. Hoe onpeilbaar diep en gelaagd stilte kan zijn ervaar je in de zwarte monochroom van Günter Umber, wat mij betreft het hoogtepunt van deze zaal.
Deze ruimtes vormen een overgang naar de laatste, waar stilte in zijn meest pure en verheven vorm op je afkomt. De ingetogen werken van Matthew Feyd en Anna-Eva Bergman zijn op zich een uitnodiging tot stilte, maar het zijn vooral de werken van Per Kesselmar die je overrompelen. Twee intens blauwe schilderijen hangen recht tegenover elkaar, als elkaars perfecte tegenpolen die harmonieus samensmelten, en zachtjes mee evolueren met het voortglijden van het zonlicht. Het biedt een bijzondere ervaring als je het geluk hebt alleen in de kamer te vertoeven.
Een intense zen-tentoonstelling voor de fijnproevers van stilte.
(foto’s courtesy Geukens @ De Vil)
De tentoonstelling Silence is so accurate, gecureeerd door Lien Craps, loopt nog tot 14 maart bij Geukens & De Vil in Antwerpen. Klik hier voor alle info.
