Joris De Geest interviewen is een uitstap doorheen de kunstgeschiedenis. Sinds 1970 timmert hij aan de weg doorheen het kunstlandschap. Van expressionisme tot hyperrealisme, van Arte Povera tot figuratieve voorstellingen. Florent Bex, eredirecteur van het M HKA, herkent terecht een tegendraadse weerspannigheid in het volledige oeuvre van Joris De Geest.
Ter gelegenheid van zijn nieuwe tentoonstelling bij de Antwerpse Galerie Solo verschijnt De bezetenheid van het schilderen, een overzichtscatalogus van 50 jaar artistieke bedrijvigheid. Joris is trots op het boek, maar toch … sommige kleuren komen niet voldoende tot hun recht op papier. Het kenmerkt de man: de lat moet steeds hoger. Gedurende meer dan een uur hink-stap-springen we doorheen de kunstcanon. Veel vragen moet ik niet stellen. Het interview schrijft zichzelf, de dictafoon is een loutere aanvulling van het mogelijks falende geheugen.
’s Nachts staan de poorten van de intuïtie open
Joris heeft een tiental mappen meegebracht. Hij is de archivaris van zijn eigen kunstenaarsbestaan. Wellicht is hij één van de laatste niet-digitale beheerders van het collectieve geheugen. Neen, op internet heeft hij nog maar heel kleine pasjes gezet, zijn virtuele voetstap haast onbestaande. De bezetenheid van het schilderen is zijn artistieke paspoort. Op de benedenverdieping van de galerij ligt een tiental overzichtsmappen die we samen doorbladeren. “Mijn eerste hoogtepunt was wellicht de tentoonstelling van The Confused Men in BOZAR.” Kleurrijke figuren staren de toeschouwer aan. Wat opvalt zijn de geometrische vormen die haast subtiel in het canvas verwerkt zijn. Het werk Beaat confused man roept reminiscenties op aan het expressionisme van Constant Permeke, maar dan in kleur. De ruwe handen staan in schril contrast met de haast perfect geschilderde gelaatstrekken van het personage.
Deze fotorealistische weergave is ook duidelijk herkenbaar in zijn blauwe werk dat dateert van enkele jaren eerder. Drinking my coffee is een haast cinematografische weergave van het onderwerp. De beweging van de tas naar de mond gebeurt in een vloeiende ononderbroken beweging. De achtergrond is bewust vaag weergegeven. “Het suggestieve roept meer op dan het volledige beeld”, omschrijft Joris het zelf. Florent Bex noemt het een tegendraadse weerspannigheid die het ganse oeuvre van De Geest doorkruist.
Soms op zijn tijd vooruit, dan up-to-date, dan weer teruggrijpend naar het verleden
In 1992 experimenteerde Joris dan weer met voorwerpen. Hij toont mij zijn Luchtbezoedelaar. “Stel je voor, in 1992 was ik daar reeds mee bezig. Meer dan 2 decennia voor het globale ecologische denken ingang vond.”
In 2002 verrast hij zijn bewonderaars met L’entretien de mon jardin secret, waarbij het figuratieve en concrete een perfecte pas-de-deux uitvoeren. Vaag geschilderde grijze figuren, die bij momenten doen denken aan Gerard Richter, vormen een juxtapositie met de realistisch geschilderde werktuigen.
Voor mij is De Geest op zijn sterkst in zijn abstract figuratieve werken. Wie de tijd neemt om Mens in zijn kooi te laten doordringen, kan alleen maar ontroerd worden door de kracht van het lijnenspel. Met subtiele penseeltrekken schets hij de wanhoop van de mens. De menselijke figuur staat in schril contrast met de geometrische precisie van de achtergrond. Ook al is het doek 80 op 100 cm, als toeschouwer krijg je de indruk dat de handeling zich afspeelt op enkele vierkante centimeter.
We eindigen het interview in 2018. De verwarde man heeft plaats gemaakt voor een manisch enthousiast exemplaar. We herkennen nog steeds de geometrische vormen, ze hebben alleen wel een kleur gekregen. De figuur zou een bastaardzoon kunnen zijn van Basquiat en Freud. Joris zucht: “Hoeveel maal heb ik de schilderkunst niet heruitgevonden?” En schertsend parafraseert hij Picasso: “Niemand kan het me voordoen, maar ook niemand kan het me nadoen. Zelfs ik niet. Een enkele lijn zou het werk teniet doen. Elke penseelstreek is in perfecte harmonie met de vorige, bouwt voort tot een geheel dat geen aanpassing duldt. Ik wil verder de kunstgeschiedenis blijven decoderen en het tijdsbeeld blijven ondervragen.”
De werken bij Galerie Solo bieden een mooie staalkaart van wat de kunstenaar in zijn mars heeft. Met enthousiasme heeft hij de kunstgeschiedenis naar zijn hand gezet. Hij weet perfect wat hij kan en laat zich niet van het ingeslagen pad wegleiden. Dat alleen verdient een bezoek.
De tentoonstelling loopt nog tot 4 mei. Meer informatie vind je op de website van de galerij.
- Stilte die spreekt, mijmeringen bij de expo Lacuna - januari 15, 2025
- Rens Cools: kunst als meta-taal, en de podcast als kunstwerk - december 11, 2024
- Nachtdieren: een dialoog tussen licht en schaduw - november 27, 2024
