Meditatieve choreografieën op papier: het recente werk van Jorinde Voigt

Posted By Annelies Vanbelle

We ontdekten haar werk vorig jaar op ‘Bye, Bye and Hello’, de afscheidstentoonstelling van 40 jaar Deweer Gallery. Daar volgde ze nog haar klassieke codetaal, een zelfontworpen visuele grammatica, waarin ze via een rigide logica gekoppeld aan volstrekt vrij artistiek denken – in het werk van Voigt is dat geen contradictie – de wereld tracht te vatten.

Het gaat dus niet om een visueel vocabularium, dat zou te anekdotisch zijn. Voigt vorst met haar werk naar de hogere wiskunde der dingen, het onzichtbare raamwerk dat alles met alles verbindt, het flinterdunne, haast efemere weefsel tussen onszelf en de omgeving waarin we ons bewegen. Ze dwingt alles wat is (of wat zou kunnen zijn) in de aparte matrix van haar beeldtaal, die gek genoeg naar orde streeft, ook al ligt er geen enkele wetenschappelijke denktrant aan ten grondslag. TheArtCouch wijdde hier eerder al een stukje aan.

Een al bij al metafysische benadering, die ondertussen meer dan 2500 werken opleverde, voornamelijk inkt op papier. De laatste jaren, en voor de tentoonstelling die deze lente geprogrammeerd stond bij David Nolan Gallery in New York, gaat ze enigszins een nieuwe weg op. Anders dan voorheen wordt het vel papier eerst volledig gedrenkt in de verf, in een tint die resoneert met bepaalde stimuli of emoties. Daarna worden haar materialen en haar lichaam samen een symbiotisch werkinstrument, waarbij ze voor de eerste bewegingen wordt gestuurd door muziek. Ze vergelijkt het zelf met een immersieve, meditatieve act, waarbij ze zich ritmisch en repetitief laat leiden door de beweging. Door de herhaling ontstaan op het blad her en der hogere concentraties van potlood-, oliekrijt en pastelstreken. De taal komt bloot te liggen – oppervlaktestructuur van iets wat nooit was (tenzij de intentie van de kunstenaar, vertrokken vanuit het grote niets).

Voor de reeks ‘Potential‘ die ze toonde op ‘The State of Play’, de helaas in coronatijd geplande expo in NY, koos ze als basis voor een diep nachtblauw, dat doet denken aan dat specifieke tijdstip van de dag, maar ook aan kosmologische en nautische verschijnselen. Daarop brengt ze laag na laag een visuele codering aan, die op de kijker het effect heeft van een lichte trance-ervaring – niet beangstigend maar wel wat bevreemdend en zelfs buitenaards.

In de eveneens recente reeksen ‘The Match’ en ‘Studies for Immersive Integral Rainbow’ voeg ze nog een extra element toe: bladgoud. Aangezien dit materiaal eeuwig fluctuerend is, in elke reflectie anders, suggereert het hier een oneindige beweging. Waarmee Voigt wil zeggen: het is onmogelijk om een letterlijke vertaling te maken van de wereld om ons heen. Als het nu gaat om een tekst, een symfonie of een stadswandeling (allemaal zaken die ze onderzocht in eerder werk), het blijft in strijd met hoe we het dagelijkse leven ervaren. Landschappen zijn niet stabiel en ervaringen evolueren exponentieel.

In de hybride werelden van Jorinde Voigt kolkt alles samen tot één maalstroom van ervaring, waarin heden en verleden, het interne en externe zich vermengen en steeds weer veranderen. Echter altijd gereguleerd door de rigide aanpak van de kunstenares, die zichzelf strakke vormvereisten oplegt op voorhand. Een bezwerende choreografie die vloeiend ontstaat uit haar eigen lichamelijkheid, en gedisciplineerde tekeningen en verftoetsen, die anticiperen op de ervaring van de kijker. Voigt wil tegelijkertijd destabiliseren en uitnodigen tot verbondenheid – of zoals wij het ervaren: aantonen dat de wereld vaak onverklaarbaar en ondoorgrondelijk is, maar ook ontstellend mooi en ontroerend ingenieus.

Ontdek haar werk via onderstaande twee video’s – een blik op hoe het eraan toegaat in haar studio, en een rondgang in de expo ‘The State of Play’, die in coronatijd op afspraak te bezoeken viel: