Het vluchtende verleden in het werk van Guillaume Vanmoerkercke, tot 15 januari in Studio23

Posted By Frederic De Meyer

Vanop een zekere afstand, of op bepaalde foto’s, zou je de indruk kunnen opdoen dat de expo vol hangt met Black Squares van Malevich. Het is geen effectbejag, geen bewuste keuze of statement. Gewoon een gevolg van zijn techniek: twee soorten houtskool, een waar hij verfijnde details mee kan weergeven, een ander om grove zwartvlakken aan te brengen, beide over en in elkaar vermengd, elkaar afwisselend uitwissend of bevestigend. Er is licht in het zwart, schuw en wazig. Het onthult zich in verschillende mate van intensiteit, afhankelijk van je positie als kijker, van de lichtinval, van het uur van de dag. Het evolueert.

Daar ligt de essentie. Deze evolutie capteert hij in het beeld. Het is heel persoonlijk: de werken vinden hun oorsprong in zijn persoonlijke herinneringen aan bepaalde plekken, beelden die eerder toevallig zijn netvlies bereikten en die om een soms onduidelijke reden zijn aandacht trokken. Hij maakt onophoudelijk, bijna dwangmatig visuele notities in de schetsboeken die hij steevast -in stapels!- met zich meedraagt. Hij voedt de pagina’s; op hun beurt voeden ze hem, soms maanden of jaren nadien. Het zijn details die hem opvallen, wanneer hij zijn oude schetsboeken doorneemt: een landschap, een hoop stenen, een barbecue. Je zou denken dat het niet uitmaakt. Toch wel.

Uit de details distilleer je een kijk op het leven. Ze roepen een hele wereld aan voorbije emoties op, mensen die je hebt ontmoet, gesprekken, ontdekkingen, kleine momenten van het bestaan, maar zeker niet onbelangrijk: ze vormen er de bouwstenen van. Niettemin vallen ze ook ten prooi aan vervaging, onduidelijkheden, imperfectie. De herinnering is broos en futiel, ook al geef je het gedetailleerd vorm in je schetsboek, ook dan biedt het slechts een zweem van een verleden realiteit.

Is het nostalgie die hem daartoe leidt? De details uit zijn herinneringen zijn persoonlijk, dat wel, ze roepen enkel bij hem welbepaalde, specifieke emoties op. Maar het proces is universeel: het ondraaglijke vergeten, de draad van je eigen leven zien vervagen in het overheersende heden, zin proberen vinden in wat reeds voorbij is. Ook in een hoop stenen of in een barbecue. Alles is van belang, lijkt hij ons te willen influisteren, ook wat langzaam en onvermijdelijk verdwijnt.