Ik val in herhaling, maar dat heeft een goede reden: de tentoonstelling Synergia van Joke Raes en Jonas Vansteenkiste blijft onophoudelijk, zij het in herinnering, van binnenuit zo je wil, op mijn netvlies verschijnen. Door omstandigheden zijn het aantal expo’s die ik kon bezoeken eerder schaars geweest dit jaar, maar geen haar op mijn hoofd die er aan twijfelt dat, zelfs mocht ik er honderden bezocht hebben, deze er fel zou uitspringen.
Het komt door de ongewone combinatie tussen het werk van Joke en Jonas, die ze niettemin naadloos hebben kunnen verweven in een coherent en verbluffend geheel. Maar het komt tevens door het werk van beide kunstenaars apart. Ze lijken beide op hun bijzondere manier de grenzen af te tasten van hun praktijk, constant op zoektocht, op missie zelfs, om te ontdekken wat er te zien is achter de helling die ze op dat ogenlik, in artistieke vorm, aan het beklimmen zijn.
Nieuwsgierigheid, een essentiële drijfveer voor elke interessante kunstenaar. Al kan dit heel verschillende vormen aannemen.
Bij Joke uit zich dat in een permanent experimenteren met nieuwe materialen, en de nieuwe verschijningsvormen die ze mogelijk maken, of mogelijks reeds in zich dragen. Afgedankte, dode materialen herschept zo tot nieuwe entiteiten, terwijl ze in haar keramisch werk juist de organische mechanismes die erin vervat liggen tot leven weet te wekken. “Het is een interne wandeling”, zegt ze in de reportage hieronder, die Studio Brandwerk van haar maakte, “een sluimeren tussen waken en slapen”. Een ondefinieerbare staat van halfbewustzijn, die ze in zekere zin, zo lijkt het soms, transponeert naar haar objecten en tekeningen, als waren ze een al dan niet bewuste extensie van haar eigen mentale staat.
Dit klinkt misschien gewichtig. Nochtans biedt het haar werk juist hierdoor gewichtloosheid. Betekenis op zich weegt niets, en dat is precies wat ze haar werk mee wil vullen: betekenis. Nieuwe, ongekende organismes creëren, onmogelijk te combineren materialen toch harmonieus doen samenvloeien, een imaginaire, complexe wereld aannemelijk maken, als kon het niet anders, als was het een evident gegeven, een premisse voor een met zuivere tactiele sensaties gevuld bestaan.
Het zou een intimistische wisselwerking kunnen vormen voor haar en haar werk, maar ze laat er gul de nieuwsgierige kijker aan deelnemen, zij het steeds in nieuwe vormen, met nieuwe dynamieken, afhankelijk van de ontvankelijkheid van deze kijker. Ook in deze relatie creëert ze steeds nieuwe werelden, of laat ze ze alle ruimte om te ontstaan en op eigen kracht te bloeien.
Een boeiend gegeven, maar ze legt het zoveel beter uit dan ik ooit zou kunnen, dus ontdek haar werk even mee in haar eigen woorden:
