Middeleeuwse wezens als spiegel van het moderne bestaan: Mitja Tušek en Bertille Bak in de Centrale

Posted By The ArtCouch

In de tentoonstelling Wait & See in De Centrale vormen middeleeuwse figuren met hondengezichten en harige lichamen het vertrekpunt van een prikkelende confrontatie tussen verleden en heden. De Sloveense kunstenaar Mitja Tušek haalt inspiratie uit historische kronieken om universele vragen over identiteit en marginalisatie te stellen, terwijl de Franse Bertille Bak via geëngageerde video’s de complexiteit van hedendaagse representatie onderzoekt. Samen dagen ze de kijker uit om verder te kijken dan het oppervlak – van ambigue schilderijen tot ironische fictie.

View of the show, Mitja Tušek & Bertille Bak – Wait and See, Centrale, 2025 © Philippe De Gobert

Middeleeuwse Outsiders in een Modern Perspectief

Mitja Tušeks fascinatie voor middeleeuwse “monsters” is geen toeval. Figuren als de harige vrouw en de man met het hondengezicht, ontleend aan de 15e-eeuwse Schedelsche Weltchronik, fungeren als symbolen van maatschappelijke uitsluiting. “Ze bevinden zich aan de rand van de samenleving,” legt Tušek uit in een interview. “Maar hun verhalen gaan over thema’s die vandaag nog steeds brandend actueel zijn: anders zijn, ergens bij horen, of net niet.”

Deze historische figuren krijgen in zijn schilderijen een nieuwe laag. Door ze te combineren met abstracte texturen en spiegelende composities – zoals in de Rorschach-geïnspireerde serie – creëert Tušek een brug tussen oud en nieuw. “Om het heden te begrijpen, moet je soms terugkijken,” zegt hij. “Het verleden is geen gesloten hoofdstuk, maar een spiegel.”

Tušeks werkproces weerspiegelt deze tijdloze benadering. Zijn schilderijen ontstaan laag voor laag, soms over decennia. Voor de serie Landschappen bouwt hij kreupelhout op in zijn atelier, terwijl hij voor Les femmes nues doeken tegen elkaar drukt om spiegelende naakten te creëren. “Elk werk heeft zijn eigen tempo,” benadrukt hij. “Soms duurt het jaren voordat iets ‘af’ is. Dat geduld is essentieel.”

Materialen spelen dus een sleutelrol: transparante waslagen, dikke olieverf en reflecterende acryl vervagen de grenzen tussen figuratie en abstractie. “Mijn schilderijen zijn geen antwoorden, maar vragen,” zegt Tušek. “Ze nodigen uit om te raden, niet om te weten.”

Van Middeleeuwen naar Moderne Schermen

De titel Wait & See verwijst niet alleen naar Tušeks trage proces, maar ook naar de kritische blik van Bertille Bak. Haar video’s, vaak opgenomen in samenwerking met gemeenschappen, ontmaskeren hoe beeld onze realiteit vormgeeft. In de tentoonstelling reageren ze op Tušeks ambigue schilderijen. “Haar werk balanceert tussen documentaire en fictie,” zegt Tušek. “Net als bij mij gaat het om de spanning tussen wat je ziet en wat verborgen blijft.”

Bak’s installaties – speels maar scherp – vragen bijvoorbeeld wie er bepaalt wat “normaal” is. Een thema dat direct aansluit bij Tušeks middeleeuwse outsiders. “Kunst is een schijnwereld,” lezen we in de perstekst, “maar wel één die ons dwingt om achter die schijn te kijken.”

Tijd Nemen voor Twijfel

Wat bindt deze ogenschijnlijke tegenpolen? Beide kunstenaars omarmen twijfel als kracht. Tušek’s gelaagde doeken en Bak’s trage video’s weigeren eenduidige antwoorden. De titel van de expo is dan ook een uitnodiging: vertraag, kijk opnieuw, en aanvaard dat betekenis zich geleidelijk openbaart.

“Het is geen belofte, maar een vraag om aandacht,” zegt Bak. Net als de middeleeuwse figuren in Tušeks werk herinneren ze ons eraan dat vragen soms krachtiger zijn dan antwoorden. In een tijd van snelle algoritmes en polarisatie is dat een radicaal gebaar.