We schreven het al: de tentoonstelling .be modern in het KMSK vormt een onverhoopte gelegenheid om een glimp op te vangen van de schatten die in de permanente collectie van het museum verborgen liggen. Naast het gedeelte moderne kunst kreeg ook de hedendaagse kunst een mooie plek in deze tentoonstelling. Niet dat het onderscheid zo afgebakend is, ze vloeien naadloos in elkaar over. Toch blijft het verbazend vast te stellen welke rijkdom er in de catacomben van het KMSK verborgen liggen, zowel op gebied van moderne als hedendaagse kunst.
Patio+2
De curator van het hedendaagse gedeelte van .be modern, Pierre-Yves Desaive, brengt me eerst naar de Patio+2, waar meteen zijn intentie duidelijk wordt met de expo, die tijdens de eerste lockdown eerder toevallig ontstond: kleur en vrolijkheid tot de mensen brengen. Dat blijkt duidelijk uit de twee grote werken van Frank Stella die recht over elkaar een groot deel van de aandacht vergen, en getuigen van het feit dat de Amerikaanse minimalisten van eind vorige eeuw niet noodzakelijk ingetogen, wereldvreemde kluizenaars waren.
Frank Stella, Organdie (1997), Lettre Sur les Aveugles I (1974)
© Courtesy of the Artist
De verrassende uitbundigheid van de twee Stella’s wordt in dezelfde zaal in evenwicht gehouden door werk van de permanente collectie, onder meer de brute tegels van de Amerikaanse minimalist Carl Andre, die zowat het beginpunt vormde van het hele denkwerk over de tentoonstelling. Door de uitgepuurde selectie van hedendaagse topwerken vormt deze Patio+2 eigenlijk een kunstinstallatie op zich, die fel, maar aangenaam contrasteert met de gangen vol oude, barokke meesters die naar de plek leiden.
Om de rest van de selectie hedendaagse werken te zien moet je een aantal verdiepingen -in ruimtelijke zin- afdalen. Mis de Sol Lewitt niet aan de muur rechts onderaan de trappen!
Recente aanwinsten kregen hier een waardige plek. Het op Ensor geïnspireerde werk van fotograaf Roger Balen, de activistische kunst van Chéri Samba, de gekleurde houtskooltekeningen van Rinus Van de Velde, om er maar enkele te noemen. Maar mijn oog viel vooral op twee mij nog onbekende Belgische kunstenaars, wellicht omdat ze een kunstvorm hanteren die ik nog niet voldoende doorgrond heb, maar die mij, misschien juist daarom, konden fascineren: videokunst.
Het zijn werken die ik tot mijn grote schaamte straal ben voorbijgelopen bij mijn eerste bezoek, maar waar ik, op uitnodiging van de conservator, wat langer bij ging gaan stilstaan, en die me op de duur volledig wisten in te palmen.
Agnès Guillaume
Sensueel, hypnotisch, menselijk ô zo menselijk. De videoinstallatie van de Belgische, in Parijs wonende Agnès Guillaume ervaar je onmiskenbaar als een uitnodiging. Maar een uitnodiging tot wat? Geen idee. De dans van armen en vingers, hunkerend naar een ongekend doel -misschien staat het doelloos hunkeren hier wel centraal-, wist me niettemin heel diep te beroeren en ontroeren. Ik kon me niet van de indruk ontdoen naar een gevatte samenvatting te kijken van de mens, in al zijn banale, maar zuivere schoonheid.
Emmanuel Van der Auwera
In vergelijking met de video van Agnès oogt het werk van Emmanuel Van der Auwera bij aanvang misschien wat klinischer, afstandelijker. Niettemin vormt het een even gelaagde studie van de mens. De technische details bespaar ik jou, grotendeels omdat ik er zelf niet voldoende in onderlegd ben. Wat ik begrepen heb is dat Emmanuel zijn video’s ziet als sculpturen, die ondanks hun aanschijn ontstaan uit low tech materialen. Oude televisieschermen die hij op een speciale manier bewerkt, kabels die losjes naar beneden sluipen. Het zijn heel bewuste keuzes, net als de video die hij gebruikt, wat lijkt op bewakingsbeelden uit Las Vegas, waarop mensen soms doelgericht ergens naartoe stappen, of bepaalde onherkenbare handelingen uitvoeren, maar evenveel doelloos lijken te dwalen in hun eigen bestaan. Via een reflectiesysteem krijg je de beelden van de twee video’s niet op de televisie zelf te zien, maar op een scherm ertussenin. Als twee facetten van een onbepaalde werkelijkheid. Een meta-reflectie, zo je wil, die alleszins de aandachtige kijker zal weten te boeien.
© Emmanuel Van der Auwera en Harlan Levey Projects, courtesy Harlan Levey Projects
De expo Be Modern loopt nog tot 21 februari 2021. De expo over Bill Viola to 1 maart. Beide in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel. Klik hier voor alle info!
Binnenkort verschijnt ook een nieuwe publicatie over de collecties 20e en 21e eeuw van het KMSK. ISBN 978-2-39025-146-0 Hardcover, 25,00€
