Ik ben dol op kunstboeken. Je mag gerust van een verslaving spreken. Waar ik me echter mateloos aan erger is dat ze vaak beladen worden met teksten vol onbestemde, wollige frases en gedachten die op nagenoeg elke kunstenaar, jong of ervaren, al dan niet bekend, van toepassing zouden kunnen zijn. Zo de auteurs zich al niet bezondigen aan een vorm van academische pedanterie die, vreemd genoeg, het ego van de kunstenaar lijkt te strelen. Fijn voor hen, voor alle duidelijkheid.
Ik viseer niemand in het bijzonder, en de bovenstaande bemerking is lang niet op alle kunstboeken van toepassing, gelukkig maar. Een boek over kunstgeschiedenis, losweg, of een catalogue raisonné, kan je moeilijk tekstloos aan de kopers bieden. Tekst kan ook een meerwaarde hebben.
Maar lang niet altijd.
Er is niets mis met een boek waarin je je zonder het ruis van woorden in kan verdiepen, waarin je je in het ritme van de stilte kan onderdompelen in het werk van deze of gene kunstenaar. Is dat niet uiteindelijk wat telt in een kunstboek: de werken zelf?
Dat geldt misschien des te meer met collage, als kunstvorm. Om een collage te ‘beleven’ hoeft je er niet noodzakelijk voor te gaan staan (al zijn er uitzonderingen). Collage moet het eerst en vooral hebben van vrije associaties, ongebreidelde fantasie, een ongrijpbaar mysterie achter herkenbare beelden, die in nieuwe combinaties ons retina bereiken, ons onderbewuste prikkelen. Al deze dingen kunnen evengoed in reproductie, hoewel een tentoonstellingsomgeving, wanneer goed doordacht, hier zeker een toegevoegde waarde aan kan bieden, net als een mengeling met andere kunstvormen.
Meng het uitblijven van enige tekst, van enige duiding, met de magie van collage, en je komt snel uit bij het nieuwste boek van Katrien De Blauwer, You could at least pretend to like yellow. Een open uitnodiging om in de wereld van Katrien te stappen, maar, gezien deze zo persoonlijk is, vooral een uitnodiging om via haar wereld de jouwe te ontdekken, of het alleszins een nieuwe vorm te geven. Het uitblijven van duiding van wat je te zien krijgt, biedt op een vreemde manier een intense rust. Een herwonnen vrijheid. Ook geen paginering, dat dwingt de lezer tot een volgorde, een artificieel tempo. Hier kan je ad random blijven hangen op een beeld, om het even de volgorde, afhankelijk misschien van je ingesteldheid, je ontvankelijkheid op dat ene precieze moment.
Het helpt ook dat de werken in het boek in vier dimensies lijken te werken: de collages (hoewel ze die zo niet wilt noemen, maar dat is een ander verhaal) bestaan sowieso steevast uit twee beelden, maar ze bewerkt (en toont) ook de achterkant ervan, documenten allerhande, vaak beschadigd, soms onleesbaar of onbegrijpbaar, en bewerkt het geheel in dit geval met gele accenten die, hoewel ze subtiel zijn aangebracht, of misschien juist daarom, sterk opvallen op de oude zwartwit beelden.
Een heerlijk, woordeloos boek om door te nemen. Wat moet je van een collage vertellen, behalve wat de collage zelf te vertellen heeft?
Het boek You could at least to pretend you like yellow met nieuw werk van Katrien De Blauwer werd gepubliceerd door Lybraryman, ISBN 978-91-88113-46-7. Onder meer ook beschikbaar bij Copyright Bookshop.
