A rose is a rose is a rose is a rose. Het vormt een even mooi als passend uitgangspunt voor een serene expo waarin gastcurator Jonas Vansteenkiste bevriende kunstenaars Joke Raes, Marja Kennis, Thibo Moreels, Mireille Robbe en Stephanie Leblon samenbracht. Al viel mij vooral het werk van Mireille Robbe op, die ik er voor het eerst te zien kreeg.
A rose is a rose is a rose is a rose. Naar eigen zeggen zou Getrude Stein op niets anders willen duiden dan het eenvoudige feit dat een roos niets anders kan zijn dan wat het is. Het is pas laat, met de romantiek, dat de roos overladen werd met symboolwaarde. De wereld wordt gecompliceerder; gewoon van het waargenomene genieten wordt ons niet meer gegund, we bombarderen alles met betekenis en boodschap en verliezen hierdoor het contact met wat is, met de eenvoudige schoonheid van de verschijning. Dit maak ik ervan, ook ik heb de neiging om alles plat te analyseren. Misschien is het daarom dat het werk van Mireille me van meet af aan aanspreekt, als maakt het zonder filter aanspraak op sentimenten die ik al te lang al te diep in me heb begraven, uit tijden waarop alles me nog minder druk en zorgelijk leek, of complex. Een roos is een roos.
Het zou te makkelijk zijn, zo dwaalt de mature versie van mezelf, kijk naar de bloederige aders op de tekening, wou de kunstenaar niet aantonen dat wat we waarnemen eerst en vooral uit onszelf komt, als een mentale constructie? En waarom worden sommige bloemen omgekeerd getekend? Wijst dit niet op een omkering van causale effecten, of zelfs van het ontbreken ervan? Denk aan filosofen als Bapstiste Morissot die ons uitnodigt, hoe onmogelijk ook, om ons te ontdoen van onze antropocentrische blik op de wereld, en deze te verkennen van andere levensvormen die nog een ware, authentieke connectie hebben met hun omgeving, die hen weliswaar instrumenteel maar juist daardoor overweldigend subliem voorkomt, als een symbiotische extensie van hun eigen bestaan.
Mijn hoofd gaat tollen. Ik richt mijn blik terug op de geraffineerd complexe bloemen van Mireille. Vreemd genoeg biedt het me rust, als hadden ze een deel van mijn eigen denken overgenomen en verteerd in hun rustige verschijning. In hun blauwe aders vloeit het rode leven gedachteloos en doelgericht. Beide blijken onverwacht verenigbaar. Ook de omgekeerd hangende bloem verwelkt niet, het leven blijft er vloeien als in een onstopbare stroom. Eentje kijkt van ons weg, als was het aan het mokken, een ander lijkt vrolijk te dansen op haar veel te dunne wortels en daar: pocht deze niet met alle pracht en praal waar de natuur haar mee verwend heeft? Het doemt slechts langzaam, het beeld van de bloemen als volwaardige karakters in een schouwspel van onze eigen, intieme verbeelding. Of doe ik ze hiermee oneer aan, beperk ik ze hierdoor tot het eigen banaal menselijke.
We ontsnappen niet uit onszelf, uiteraard, we zitten gevangen in ons denken, in ons zelfbewustzijn. Toch kunnen we ons min of meer een idee vormen van hoe het leven is buiten ons om, daar ligt in zekere zin de magie van kunst, als medium, als prisma waardoorheen we de rijkheid en diversiteit aan andere levensvormen kunnen gewaarworden, of zelfs maar de mogelijkheid ertoe kunnen bevatten.
In het sublieme ligt een stuk waarheid vervat, mijmer ik bij het aanschouwen van de bloemen, die op hun beurt mijn ijle gedachten lijken te sublimeren; de waarheid ligt in de numineuze verschijning van de roos, die nochtans niets anders kan zijn dan een roos.
De expo ROSE is a ROSE is a ROSE loopt nog tot 16 februari 2025 bij Tale Art Gallery. Klik hier voor alle info. Kunstenaars: Joke Raes, Marja Kennis, Thibo Moreels, Mireille Robbe, Stephanie Leblon, Jonas Vansteenkiste
foto’s ©TheArtCouch
