In het Metropolitan in New York opent de tentoonstelling Sargent and Paris, een diepgaande en verrassende verkenning van de vroege carrière van John Singer Sargent (1856–1925). De Amerikaanse schilder staat alom bekend om zijn virtuoze portretten van de high society, maar deze tentoonstelling werpt een nieuw licht op zijn werk: niet als gevestigde meester, maar als jonge kunstenaar die zijn stijl en identiteit ontwikkelde te midden van het bruisende kunstklimaat van het laat-negentiende-eeuwse Parijs.
De vormende jaren
De expositie focust op de periode van 1874 tot het midden van de jaren 1880, waarin Sargent zich als ambitieuze 18-jarige inschreef aan de prestigieuze École des Beaux-Arts. Wat Sargent and Paris bijzonder maakt, is dat het niet slechts gaat om een chronologische presentatie van vroege werken, maar om een thematische en contextuele duiding van Sargents groei. De tentoonstelling toont hoe hij als buitenstaander — een Amerikaan in Parijs — desondanks moeiteloos wist door te dringen tot het hart van de Franse kunstwereld.
Parijs was in deze periode hét centrum van artistieke innovatie, waar traditionele academische schilderkunst botste met opkomende stromingen zoals het impressionisme. Sargent wist zich als een estheet én observator soepel te bewegen tussen deze werelden. Zijn schilderijen getuigen van een meesterlijke techniek, maar ook van een scherp oog voor mode, karakter en sociale codes.
Een nieuw perspectief
Wat deze tentoonstelling zo vernieuwend maakt, is de manier waarop Sargents vroege oeuvre in context wordt geplaatst. Zijn reizen naar Italië, Spanje, Noord-Afrika en Nederland zijn niet slechts voetnoten, maar worden getoond als essentiële pijlers in zijn ontwikkeling. De invloeden van Velázquez, Frans Hals en het clair-obscur van de Spaanse school zijn duidelijk voelbaar, en deze werken contrasteren prachtig met zijn verfijnde Parijse portretten.
Daarnaast brengt Sargent and Paris iets dat zelden zo scherp werd belicht: zijn strategisch talent. Sargent was niet alleen een begaafde schilder, maar ook een geraffineerd netwerker. De tentoonstelling laat zien hoe hij slim omging met het Franse salonsysteem, prestigieuze tentoonstellingen en belangrijke mecenassen. Portretten van kunstenaars, schrijvers en vrouwen uit de Parijse elite illustreren zijn inzicht in status, imago en presentatie.
Madame X in context
Het onbetwiste hoogtepunt van de tentoonstelling is Madame X (1884), het portret van Virginie Amélie Avegno Gautreau, dat bij de Parijse Salon voor opschudding zorgde. Het werk is iconisch geworden, deels vanwege de schandaalwaarde, maar deze tentoonstelling zet het schilderij in een breder, inhoudelijker kader. Door het te omringen met voorbereidende schetsen, alternatieve composities en vergelijkbare portretten van tijdgenoten, toont het MET hoe radicaal het schilderij eigenlijk was — niet alleen vanwege de sensualiteit van de pose, maar ook vanwege de formele durf en het psychologische raffinement.
De juxtapositie met portretten van Parijse vrouwen door andere kunstenaars uit dezelfde tijd — waaronder Carolus-Duran, Sargents leermeester — maakt duidelijk hoe Sargent met Madame X de grenzen van het conventionele portret oprekte. Waar andere kunstenaars flatterende, afstandelijke beelden maakten, creëerde Sargent een portret dat kwetsbaar en onweerstaanbaar indringend is.
Een kunstenaar in wording
*Sargent and Paris* herdefinieert Sargents vroege werk als veel meer dan een voorspel tot zijn latere roem. De tentoonstelling maakt inzichtelijk hoe hij experimenteerde met stijl, invloeden absorbeerde en zijn technische vocabulaire uitbreidde in een culturele smeltkroes. Voor het eerst zien we deze periode niet als een opmaat, maar als een tijd waarin Sargent zijn meest radicale keuzes durfde te maken.
Het MET slaagt erin om deze cruciale fase te presenteren met nuance, diepgang en visuele pracht. De tentoonstelling toont hoe Parijs niet alleen een decor was, maar een transformerende kracht in Sargents kunstenaarschap. Voor zowel kenners als nieuwe bezoekers biedt Sargent and Paris een zeldzaam complete en vernieuwende blik op een kunstenaar in wording — vol bravoure, verfijning en stille rebellie.
Mocht je het moeten missen, of mocht je je willen voorbereiden op jouw bezoek, bekijk zeker deze fijne reportage van het MET over de expo!
