Hij heeft er zo’n 4,000 intussen. Verzameld doorheen de jaren. Jaren waarin hij op kunstvlak zoveel zag veranderen. Vierduizend. Je kan het je amper voorstellen. Wellicht de grootste collectie collages in Europa, zeker in België, en al zeker van Belgische kunstenaars die zich met collages inlieten. Dat kunnen zowel miskende kunstenaars zijn als ‘grote namen’, denk gerust aan een Tuymans, Hugo Claus, Alechinsky of Karel Appel.
Geert Verbeke, eigenaar van de verzameling en grondlegger van de Verbeke Foundation in Kemzeke, legt ons uit dat collage nieuwe manieren biedt om associaties te maken, om nieuwe paden te banen tussen de neuronen in onze hersenen. Dat is wat hem boeit, de verrassende combinaties van ideeën, de onverwachte wendingen in het zien, en het trachten te verenigen van compleet verschillende gedachten. Daarom is het niet verrassend dat ook ‘traditionele’ kunstenaars zich met deze kunstvorm inlieten, en er zich soms door lieten inspireren. Collage vormt een nieuwe deur naar de perceptie van wat er mogelijk is, al heeft het op een of andere manier ook steeds voeling met het concrete huidige, met wat we als realiteit beleven. “Het leven zelf is als een collage”, aldus de verzamelaar.
Geert bekent echter te weinig bezig te zijn met wat zich er heden ten dage op dat vlak afspeelt. Te druk met zijn stichting. Nog zoveel te doen om zijn kennis, zijn verzameling te vereeuwigen, zoals het digitaliseren van zijn collectie. Teveel aanbod ook, elke dag vallen er tientallen uitnodigingen voor tentoonstellingen en kunstevenementen in de brievenbus.
Om voeling te houden met wat er zich afspeelt in de hedendaagse collagekunst wendt hij zich tot Coupée Collage Collective, een gemeenschap van en voor liefhebbers van de kunstvorm, opgericht door Brunhilde Borms en Bram Antheunis. Ze krijgen een ruimte aangeboden in zijn permanente collectie in de Stichting om er nieuwe collagekunstenaars tentoon te stellen. Samen met Geert kiezen ze 18 kunstenaars uit, die ze in twee opeenvolgende tentoonstellingen aan het publiek voorstellen.
De uiteindelijke keuze blijkt verrassend eclectisch, en biedt alleszins een mooi overzicht van wat hedendaagse collagekunst aan het oog en de geest te bieden heeft. Ik geef het grif toe: mijn kennis van collagekunst is nagenoeg onbestaand. Maar met de gesprekken die ik met Brunhilde en Bram had, zelf overigens bedreven in deze kunstvorm, navigerend doorheen het werk van de negen kunstenaars, groeiden zowel mijn bewondering als mijn enthousiasme voor collage.
Diversiteit troef. Kijk naar het werk van David Boon, architecturaal strak, ruimtelijk diep, maar in de compositie zo verfijnd dat het uitermate veel gevoel uitstraalt. “Door het geheel zo fijn en precies uit te snijden en te kleven, lijkt het geheel een foto of een print. En dankzij de structuur lijkt het dan weer een schilderij”, aldus Bram.
Abstractie is voor sommige collagisten, net als voor vele schilders, ook een streven. Zo neemt Jesse Willems bijvoorbeeld erotische beelden als uitgangspunt, al zal je dit pas beseffen wanneer je het oorspronkelijke beeld naast de finale compositie legt, om dan het hele denktraject tussen beide mentaal met hem te herdoen. Een boeiende tocht alleszins.
Om het vermogen tot, en de magie van associaties aan de hand van collages te verstaan loont het de moeite om stil te staan bij het werk van Wim Maes. De beelden zijn al wat ouder, en het materiaal nog ouder -pagina’s uit het Franse magazine Paris Match uit de jaren zestig en zeventig. Maar zorgvuldig en met oog voor evenwicht in elkaar gebracht, verenigd in een nieuwe compositie die een andere, misschien hogere betekenis geeft aan het geschapen beeld. “Elke collage bevat de zoektocht naar de perfecte combinatie. Door steeds beeldmateriaal uit dezelfde periode te gebruiken en te spelen met compositie en spanning, ontstaat een perfect evenwicht”, vertelt mede-curator Brunhilde Borms.
Wat de negen kunstenaars op de tentoonstelling alleszins aantonen is dat collage het cliché van plaksels uit de kleuterklas ver zijn overstegen. Excuseer de vergelijking, die er overigens geen is. Collage is een kunstvorm op zich, mij onbekend, of miskend, en dus onbemind, tot ik deze tentoonstelling bezocht.
Hier houdt het echter niet op. Bram en Brunhilde zijn volop bezig aan een nieuw project, waarin ze collagisten wereldwijd betrekken. Ze nodigden deze uit om op basis van 366 pagina’s uit een oude atlas collages te maken. First come, first served. De 183 kunstenaars die zich aanmeldden kregen 2 pagina’s uit de atlas toegestuurd, en konden er hun collagekunst op botvieren. Op het ogenblik dat ik Brunhilde en Bram spreek hadden ze het merendeel van de inzendingen binnen, die ze vanaf 11 mei in de Stichting tentoon stellen.
Zeker een omwegje waard, al was het maar omdat 12 mei de Wereld Collagedag is!
Belgian Contemporary Collage @ Verbeke houdt werk in van:
Wim Maes |David Boon |Jesse WIllems | Eva Vermeiren |Thijs Van der Linden |Annelies Vanoost |Frederic Castiau |Jolien De Roo | Dirk Van
Nog tot november te bezoeken bij Verbeke Foundation in Kemzeke.
- Het ongemakkelijke antropoceen, ‘The fisherman’ van Tom Herck in Venetië - april 26, 2024
- Het oog van de collectioneur - april 20, 2024
- Vernissage van de 60e Biënnale van Venetië in de Arsenale - april 19, 2024
